اصول نگهداري از بونساي در منزل
بونساي گياه حساسي است و به مراقبت و توجه بسياري نياز دارد. اگر به نگهداري از بونساي در منزل علاقه‌مند هستيد، در اين مطلب اصول اينكار را مي‌آموزيد.
بونساي يك اثر هنري زنده
استفاده از بونساي در طراحي فضاي سبز داخلي به فضا روح و اصالت مي‌دهد. اينكه بونساي از كجا آمده و چگونه پايش به خانه‌هاي ما باز شده را بايد در قرن 14 ميلادي و در ژاپن جستجو كرد. بونساي در لغت به معناي "كاشته شده در ظرف" است. در گذشته به دليل وقت‌گير و زمان‌بر بودن پرورش بونساي تنها قشر مرفه جامعه به آن دسترسي داشتند. اما امروز خوشبختانه همه مي‌توانند اين هنر درختكاري را ياد بگيرند. امروز حتي خريد بونساي هم كار بسيار راحتي است. كافي است يك فروشگاه آنلاين گل و گياه پيدا كنيد و يا به نزديك‌ترين باغ گل سري بزنيد. در آن صورت مي‌توانيد بونساي موردعلاقه خود را خريداري كنيد.
مهم‌تر از داشتن يك بونساي، خوب نگه‌داشتن آن است. پيش‌آمده كه يك بونساي بسيار سرحال و شاداب را به دست مشتري داديم. اما در كمتر از يك هفته گياه دچار ريزش برگ شديد و يا زردي برگ شده. به دليل حساسيت بالاي بونساي، پيش از خريد بايد انواع بونساي را به‌خوبي بشناسيد. بعد باتوجه به شرايط محل نگهداري از بونساي بهترين گزينه را انتخاب كنيد. براي نگهداري از بونساي بايد وقت كافي اختصاص دهيد تا يك درختچه مينياتوري هميشه سرزنده داشته باشيد. در ادامه درباره اصول نگهداري از بونساي بيشتر صحبت خواهيم كرد.
روش صحيح آبياري براي نگهداري از بونساي
يكي از نكات مهم در نگهداري از بونساي شيوه صحيح آبياري آن است. براي داشتن درختچه بونساي شاداب، اجازه ندهيد گياهتان تشنگي بكشد. ميزان دقيق آبياري بونساي وابسته به نوع آن، جنس خاك، شرايط محيط و ... است. بهترين يادآور براي اينكه بدانيد زمان آبياري بونساي رسيده يا نه بررسي خشكي خاك گلدان آن است. با يك چوب خاك رويي را كنار بزنيد. اگر اثري از رطوبت نبود يعني بونساي شما كم‌كم تشنه شده و به آبياري نياز دارد.
براي برخي سؤال است كه در چه ساعتي از روز بهتر است به بونساي خود آب دهند؟ زياد درگير چنين مسائلي نشويد چون براي درختچه بونساي شما تفاوت چنداني ندارد. همين‌كه تعادل دمايي آب را رعايت كنيد و به‌موقع آبياري را انجام دهيد كفايت مي‌كند. براي آبياري بونساي به يكي از دو روش زير عمل كنيد:
- روش اول: آبي را كه از قبل كنار گذاشتيد را كم‌كم در گلدان بونساي بريزيد و مواظب باشد خاك را جابه‌جا نكند. آنقدر اين كار را انجام دهيد تا آب همه گلدان را فرابگيرد و آب اضافي از انتهاي گلدان خارج شود.
- روش دوم: گلدان بونساي را كه زمان آبياري آن فرارسيده برداشته و در يك ظرف آب قرار دهيد. اندازه ظرف به‌گونه‌اي باشد كه آب تا لبه گلدان برسد اما با سطح خاك تماس پيدا نكند. با اينكار گلدان از سوراخ‌هاي زيري شروع به جذب آب مي‌كند. اگر حباب‌هاي ريزي روي سطح آب مي‌بينيد يعني همه‌چيز درست پيش مي‌رود. تا زماني كه حباب‌ها محو شوند گلدان را در ظرف آب نگه‌داريد.
نور مناسب براي نگهداري از بونساي
نياز نوري در انواع بونساي باهم تفاوت دارد. پيش از خريد بونساي توجه كنيد كه گونه موردنظر شما چه اندازه نور احتياج دارد. بعضي انواع بونساي مخصوص فضاي باز هستند و با نور كامل آفتاب خو گرفته‌اند مانند:
- بونساي كاج
- بونساي سرو خزنده (جوني پروس)
گونه‌هاي ديگري از بونساي را مي‌توان يافت كه هواي آزاد دوست دارند اما با نور مستقيم ميانه‌اي ندارند. اين گونه‌هاي بونساي را مي‌توانيد در فضاي باز اما در سايه يا در معرض نور غيرمستقيم آفتاب قرار دهيد. معمولاً گوشه تراس يا بالكن هم فضاي خوبي براي نگهداري از بونساي نيمه سايه دوست است. خصوصاً اگر قصد ايجاد يك تراس سبز پر از گل و گياه داريد، استفاده از بونساي را فراموش نكنيد. در درختچه‌هاي زير، قرار گرفتن در هواي آزاد با نور غيرمستقيم رشد گياه و ضخامت شاخه را تقويت مي‌كند.
- بونساي افرا ژاپني
- بونساي آزاليا
در پرورش و نگهداري از بونساي، تأثير نور را دست‌كم نگيريد. نور كمتر از نياز گياه، باعث مي‌شود گياه خود را به سمت بالا بكشد. ساقه‌هاي نازك و شكننده و رنگ بي‌روح برگ‌ها از عواقب كم نوري گياه بونساي خواهد بود. همچنين توصيه مي‌شود، هرچند وقت يك‌بار گلدان بونساي را بچرخانيد تا همه بخش‌هاي گياه به‌طور موازي رشد كنند.
رطوبت مناسب براي نگهداري از بونساي
همانطور كه اشاره كرديم انواع بونساي با عادات و اصول نگهداري متفاوت وجود دارند. اما مي‌توان گفت كه شرايط ايدئال براي تعداد زيادي از انواع بونساي، آب‌وهواي گرم و مرطوب است. حفظ رطوبت محيط براي گونه‌هاي رطوبت دوست حياتي است. اگر نمي‌خواهيد گياه بونساي شما يك‌شبه دچار خشكي و مرگ شود، اين موضوع را دست‌كم نگيريد. براي حفظ رطوبت بونساي مي‌توانيد از جزيره استفاده كنيد.
ايجاد جزيره مصنوعي يك روش عالي براي تأمين رطوبت گياه بونساي است. اگر در منطقه آب‌وهوايي خشكي زندگي مي‌كنيد و علاقه به خريد بونساي داريد براي بونساي خود جزيره بسازيد. ايجاد جزيره به شما امكان نگهداري از انواع بونساي در منزل را مي‌دهد. براي ساخت جزيره، يك سيني گود برداشته و با ريگ و سنگ كوچك كف آن را بپوشانيد. سيني را با آب پر كنيد و گلدان بونساي را روي آن مستقر كنيد. بخار شدن تدريجي آب باعث ايجاد محيطي مرطوب در اطراف گلدان بونساي شما مي‌شود. فراموش نكنيد قبل از خريد بونساي درباره نياز رطوبتي آن تحقيق كنيد. ايجاد جزيره خصوصاً در فصل زمستان كه رطوبت هوا كاهش ميابد بسيار كارگشا خواهد بود.
خاك مناسب در نگهداري از بونساي
گفتيم كه بونساي گياه بسيار حساسي است و كوچك‌ترين اهمال‌كاري در نگهداري از بونساي باعث از دست دادن آن مي‌شود. اگر به افزايش طول عمر گياه بونساي خود علاقه داريد در اولين قدم بستر رشد مناسبي براي آن تهيه كنيد. انتخاب خاك مخصوص بونساي بايد بر اساس گونه و خانواده آن انجام شود. مي‌توان ادعا كرد هر دسته از انواع بونساي به خاك و كود متفاوتي نياز دارد. پس هنگام خريد بونساي از فروشنده مشورت بگيريد. خاك مخصوص بونساي بايد شرايط زير را داشته باشد:
- بتواند ميزان آب موردنياز بونساي را در خود حفظ كند
- زهكشي مناسبي داشته باشد و آب اضافي را به‌سرعت دفع كند
- امكان تغذيه گياه با مواد معدني موردنياز را داشته باشد
- اكسيژن‌رساني به گياه را به‌خوبي انجام دهد
كود مناسب در نگهداري از بونساي
اينكه آيا گلدان بونساي شما به كود نياز دارد يا خير سؤال صحيحي نيست. اگر مواد معدني موردنياز بونساي به‌موقع تأمين شود، گياه به‌اندازه كافي شادابي خواهد داشت. اما معمولاً مدتي پس از خريد گلدان بونساي به دليل آبياري مكرر مواد معدني خاك از دست مي‌رود. ازآنجاكه خاك گلدان بونساي بسيار سبك است، مواد معدني موردنياز گياه سخت به ريشه مي‌رسند. در اين شرايط گياه دچار فقر غذايي مي‌شود كه با كود دهي يا تعويض خاك مي‌توان آن را جبران كرد.
در كود دهي بونساي به فصل رشد گياه توجه داشته باشيد. معمولاً در انواع بونساي فصول رشد متفاوت است. در غالب موارد بهار تا پاييز زمان مناسبي براي دادن كود بونساي محسوب مي‌شود.
روش صحيح هرس كردن در نگهداري از بونساي
يكي از مهم‌ترين اصول نگهداري از بونساي شيوه هرس كردن برگ‌ها و شاخه‌هاي آن است. اگر خود به پرورش بونساي مشغوليد اهميت اين موضوع را به‌خوبي درك مي‌كنيد. اگر هم خريد بونساي انجام داده‌ايد يا قصد خريد آن را داريد، به دنيست اصول هرس درختچه بونساي را ياد بگيريد. بعد از مدتي از خريد بونساي به دليل رشد گياه ممكن است ظاهر آن دچار به‌هم‌ريختگي شود. اگر ندانيد چگونه هرس گياه را انجام دهيد به دردسر بزرگي مي‌افتيد.
هرس كردن خصوصاً در درختچه بونساي فرآيند بسيار لذت‌بخش و آرامش بخشي دارد. ما عمل هرس بونساي را براي حفظ زيبايي درختچه در زمان رشد انجام مي‌دهيم. حتماً شنيده‌ايد كه هرس برگ درختان باعث تشويق آنها به رشد بيشتر مي‌شود. اين درباره بونساي نيز كاملاً صحيح است.
اينكه به يك گياه شكل دهيد يا شكلي كه در قلب يك درختچه بونساي نهفته را بيرون بكشيد، هم نوعي از هنر است و هم يك روش تخليه روحي براي شما. براي اجراي ايده سبز خود شكي به دلتان راه ندهيد. براي هرس بونساي از قيچي مخصوص باغباني كمك بگيريد. جدا كردن شاخه‌هاي مرده و شاخه‌هايي كه رشد بد يا خارج از طرح موردنظرتان دارند را در اولويت قرار دهيد. با كمك سليقه و توجه به شكل ظاهري گلدان بونساي خود، عمل هرس را انجام دهيد. درنهايت سعي كنيد از وقت گذراندن با درختچه بونساي خود حسابي لذت ببريد.
منبع: سايت كلان نيوز
